«Սա մեր սեփական բոստանը չէ, մենք պետություն ենք ուզում ստեղծել»

irates.am-ի հարցազրույցը Նախախորհրդարանի քարտուղարության անդամ, Շուշիի առանձնակի գումարտակի հրամանատար ԺԻՐԱՅՐ ՍԵՖԻԼՅԱՆԻ հետ:

-Հասարակությունը հոգնել է տարբեր ընդդիմադիր ուժերից և շարժումներից, քանի որ ժամանակը ցույց տվեց, որ դրանք տանում են ոչ մի տեղ: Նախախորհրդարանը այս հիասթափության ֆոնին ինչո՞վ է հակակշռելու արդեն գործող քաղաքական ուժերի գործունեությունը: Ո՞րն է ձեր առաջարկած այլընտրանքը:
-Երկար ժամանակ է մենք հորդորել ենք ընդդիմադիր ուժերին իրենց պայքարը ճիշտ հունով տանել, ասել ենք, որ գործող ռեժիմի համակարգից ներս պայքարելով որևէ արդյունքի հնարավոր չէ հասնել և դա հիմնավորել ենք տարբեր փաստարկումներով: Ամբողջ խնդիրը համակարգից, ռեժիմի կողմից պարտադրված խաղի կանոններից դուրս պայքար սկսելու մասին է, և այդ պայքարի գլխավոր վեկտորը նաև պետք է լինի գործող ադմինիստրացիային զուգահեռ կառավարման նոր համակարգի ստեղծումը: Ամբողջ պայքարի իմաստը պետք է լինի դա: Այս մասին պարբերաբար ասել ենք, հրապարակել ենք մեր ճանապարհային քարտեզը: Վերջին փորձը Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հետ է եղել, սպասել ենք մինչև ապրիլի 9-ը, բայց, դժբախտաբար, նա չպատասխանեց մեր առաջարկությանը, և դրանից հետո չէինք կարող ձեռքներս ծալած նստել: Ժողովրդի մոտ հիասթափությունը խորացել է ապրիլի 9-ից հետո, արտագաղթի տեմպերը քառապատկվել են, և մենք ստիպված մեր ժամանակացույցից շուտ մեզ, այսպես ասած, գցեցինք հրապարակ: Ժամ առաջ ուզում ենք ժողովրդին հույսի նշույլ ցույց տալ, որ ամեն ինչ կորած չէ, կա այսպիսի խումբ, ծրագիր, կա վճռականություն, ինտելեկտ և կազամակերպչական շնորհք: Ըստ էության, այս ծրագրով պաշտոնապես բարձրացնում ենք մեր երկիրը ազատագրելու պայքարի դրոշը: Մինչ օրս ընդդիմադիր դաշտում գործող տարբեր ուժերի տարբերությունը նաև այն է եղել, որ նրանք չեն կարողացել դասական տրամաբանությունից դուրս գնահատականներ տալ, միշտ փորձել են դասական քաղաքականություն վարելով ինչ-որ արդյունքի հասնել: Իրականում մեր երկիրը օկուպացված է, իսկ օկուպացված երկրում, որպես կանոն, քաղաքական դաշտ գոյություն չի կարող ունենալ: Գործող կառավարման համակարգը ամբողջությամբ վերահսկում է քաղաքական դաշտը, որը մենք բնութագրել ենք որպես կազինո: Ահա այդ կազինո մտնել և կազինոյին հաղթել հնարավոր չէ, կազինոյի տիրոջը հաղթել չի լինում: Այսօրվա քաղաքական դաշտ-կազինոյի տերը Սերժ Սարգսյանն է, կազինոյի խաղի կանոնները թելադրում է նա, և, բնականաբար, ինչ կոնֆիգուրացիաներ էլ որ լինեն այդ դաշտում, արդյունքը հօգուտ կազինոյի տիրոջ է լինելու: Մեր ասածը հենց դա է`դուրս գալ այդ տրամաբանությունից, ստեղծել պայքարի մի տրամաբանություն, որտեղ կազինոյի տերը չունի համարժեք լծակներ ազդելու համար: Րաֆֆի Հովհաննիսյանի միտինգների ժամանակ մեր կողմից պաշտոնապես հնչեցվել է, թե ժամանակն է, որ ընդդիմադիր ուժերը դուրս գան խորհրդարանից, և մեր հորդորը չլսելով նրանք, ըստ էության, օժանդակեցին այս ռեժիմի լեգիտիմացմանը: Րաֆֆին պաշտոնական տվյալներով ուներ կես միլիոնից ավելի ձայն և մասնակցելով ավագանու ընտրություններին, ամբողջը փոշիացրեց: Ժողովուրդն իր ձայները նրան տալով լիազորել էր երկրի գլուխը փոխելու, ոչ թե այդ գլխի խաղի կանոններով շարունակել ինչ-որ խաղեր տալ: Պարզ է, որ Սերժ Սարգսյանը պիտի ասեր` Րաֆֆի ջան, ես չէ՞ի ասում, որ ձայները քոնը չեն, քանի որ ՀԱԿ-ը, ԲՀԿ-ն և ՀՅԴ-ն չէին մասնակցում, ահավասիկ` նրանք մասնակցեցին, ստացան իրենց ձայները, դու` քո: Ուզում եմ ընդգծել, որ մենք բաց են գործելու, որովհետև սա մեր սեփական բոստանը չի, մենք պետություն ենք ուզում ստեղծել:
-Դուք հաճախ նշում եք` «Ոչ կուսակցություններին»: Այսինքն, մերժու՞մ եք կուսակցականությունն ընդհանրապես նախախորհրդարանային համագործակցային դաշտում: Դա նշանակում է, որ Նախախորհրդարանը երբեւէ կուսակցություն չի՞ դառնա:
-Կուսակցությունների մերժման հանգամանքը վերաբերում է այս պայքարի ժամանակաշրջանին: Այս փուլում չենք պատկերացնում կուսակցականացված գործակցության շրջանակներում պայքար, իսկ առհասարակ կուսակցությունների լինել-չլինելու հետ կապված այսօր հատուկ ինչ-որ կարծիք չենք ուզում հայտնել: Նախևառաջ, պետք է ազատվել այս ռեժիմից, ձևավորել քաղաքական դաշտ: Մենք գտվում ենք ազատագրական պայքարի մեջ, իսկ ազատագրական պայքար մղել կուսակցականացված տրամաբանությամբ, հնարավոր չէ: Ուրեմն` ո´չ կուսակցություններին, բայց դա չի նշանակում` ոչ կուսակցականներին: Բոլոր կուսակցություններում էլ կան մարդիկ, ովքեր պատրաստ են մեր հայրենիքին տեր կանգնելու համար պայքար մղելու: Ուրեմն այդ գործակցությունը պիտի լինի ծրագրի շուրջ: Մեր ներկայացրած ճանապարհային քարտեզի մեխանիզմը այնպիսին է, որ շարքային զինվորից մինչև ղեկավարություն ներգրավելու հնարավորություն կա: Նախախորհրդարանը չի ասում` ես եմ այս պրոցեսի տերը: Նախախորհրդարանը բաց ձևաչափ է, խնդիր է դրել օր-օրի իր մեջ որակը բարձրացնելով ձևավորել հիմնադիր խորհրադարանը: Ռեժիմից ազատվելուց հետո անցումային փուլի ժամանակաշրջանում երկիրը տիրություն անող մարմինը դա է լինելու, որը ձևավորվելու է այլընտրանքային ընտրությունների միջոցով: Թե այդ ընտրություններին քանի հազար մարդ կմասնակցի, մեր կազմակերպչական շնորհքից է կախված: Կարևորը, որ պետք է պահպանվեն ժողովրդավարական սկզբունքները և, այսպես ասած, լիդերների խումբը ընտրվի, ոչ թե մի խումբ ինքնակոչներ ասեն` մենք ենք, որ կանք: Դառնալով Ձեր հարցին, թե Նախախորհրդարանը երբևէ կուսկացություն կդառնա, պիտի ասեմ` ոչ: Եթե մեր շարժումը վերափոխվելու և դառնալու է ինչ-որ բան, ապա դառնալու է ապագա պետություն:
-Որքան հասկացա` երկիշխանության պես մի վիճակ է ստեղծվելու ըստ ձեր ծրագրի:
- Անշուշտ: Ամբողջը տեղի է ունենալու հասարակական հիմունքերով, այսինքն, զուգահեռ իշխանությունները ձևավորվելու են, բայց տակավին գործադիր լծակներ չեն ունենա: Ամբողջը ձևավորվելուց հետո օր-օրի գործող իշխանության և մեր ուժերը կհավասարվեն և, ինչու չէ, մի օր էլ մեր ուժը առաջ կանցնի: Անցնցումի գլխավոր փիլիսոփայությունը հենց այստեղ է, և երբ քո ուժը շատ ավելի մեծ է, գործող կեղեքող համակարգին հեռացնելու հայտ ես ներկայացնում: Այդ դեպքում նրա կողմից բիրտ ուժի դիմելու հավանականությունը հնարավորինս կքչանա: Մենք չենք ասում, որ հարյուր տոկոսով անցնցում կլինի: Դա, վերջիվերջո, հակառակորդից է կախված, սակայն մենք փորձելու ենք ամեն ինչ անել, որ դա կանխվի: Սակայն, եթե նա բիրտ ուժի դիմի, արդեն ժողովրդային հիմքդ այնքան մեծ կլինի, որ ժողովուրդը կարող է հանգիստ իր կամքը պարտադրել: Բազմիցս ասել ու ասում ենք, եթե բիրտ ուժ այս անգամ էլ կիրառվի, այդ բիրտ ուժը կստանա բիրտ պատասխան ժողովրդի կողմից:
-Ձեր ասածից հետևում է, որ բավականին ծավալուն ծրագիր է, որը, կարծում եմ, ենթադրում է լուրջ ֆինանսական միջոցներ: Ունե՞ք բավարար միջոցներ ճանապարհային քարտեզն իրագործելու համար:
-Կարևորը ծրագիրն է և այդ ծրագրի գաղափարակիրները, առաջամարտիիկները, որոնց մի համեստ խումբ արդեն ձևավորված է: Երբ կան գաղափարը և գաղափարակիրները, կարծում եմ, ֆինանասկան միջոցները, նյութը անպայման կլինի: Այսօրվա մեր պայքարը դասական քաղաքական պայքար չէ, ազգային-ազատագրական պայքար է, շատ նման է կռվի: Եթե պատերազմի ժամանակ մեզ անհրաժեշտ էր հրացանավորներ պատրաստել, այժմ` քաղաքացիական դիմադրողական խմբեր` առանց հրացանների և համապատասխան խաղի կանոններով: 1990-91թթ. Արցախի սահմանամերձ գյուղերում, երբ հակառակորդը փորձում էր առաջ գալ և մեզ ֆիզիկապես հոշոտել, մենք չէինք հարցնում` արդյո՞ք մեր նյութատեխնիկական հնարավորությունները կբավարարեն, որ փորձենք նրանց դիմադրել: Այսօր էլ նույնն է: Մենք նետվում ենք պայքարի դաշտ, ինչպես այն ժամանակ, ասենք, Ասկերանի իքս գյուղացին չասաց` մինչև ավտոմատ չլինի իմ ձեռքում, չեմ դիմադրելու, որսորդականը վերցրեց ու նետվեց մարտի դաշտ: Իսկ ֆինանսական ներուժ մեր ժողովուրդը ունի: Ես համոզված եմ, որ մեր պայքարին կներգրավվի ոչ միայն ժողովրդի այն հատվածը, որը սոցիալական վատ վիճակում է, այլև հայկական բուրժուազիան ևս: Առանց վերջիններիս ներքաշելու գործը առաջ չի գնալու: Բուրժուազիա ասվածը պետք չէ խառնել օլիգարխիայի հետ: Մենք հստակ գիծը քաշում ենք` ոչ մի գործակցություն օլիգարխիայի հետ:
-Այսինքն, Ձեր ասածը արդեն հնչած բուրժուադեմոկրատական հեղափոխության հետ կապ չունի՞:
-Ոչ մի կապ չկա: Գործակցություն չի լինելու այն հարուստների հետ, ովքեր իրենց հարստությունը դիզել են մեր ժողովրդին կեղեքելու միջոցով: Սակայն, նախևեռաջ, ես կարևորում եմ մեր գաղափարակիր բանակի ձևավորումը և մինչ այսօր էլ ինչ որ արել ենք, արել ենք կամավոր հիմունքով, բաց և թափանցիկ:
-Նախախորհրդարանի ծրագրով գործունեության մի ընթացք է նախատեսվում, որը բավականին ուժեղ թիմային աշխատանք է ենթադրում: Ունե՞ք այդ թիմը:
-Այսօր ունենք արդեն թիմ, բայց խնդիր ենք դրել հասնել այդ թիմի օրեցօր հզորացմանը: Բազմիցս հայտարարել ենք, որ անցել են առաջնորդների ժամանակները, եկել է խմբերի ժամանակը, որովհետեւ այս բեռը , որ պիտի բարձրացվի, մի հոգի չի կարող տանել: Շատ լավ գիտակցում ենք, թե ինչպիսի ճնշում է լինելու մեզ վրա, սակայն եթե կա թիմ, այդ ճնշմանը շատ ավելի հեշտ կարելի է դիմագրավել, քան թե մի հոգին ամբողջ պատասխանատվությունը վերցնի իր վրա: Օրինակը մեր առաջ է` անցած տարիներով. լիդերներով փորձեցին ինչ-որ արդյունքի հասնել, տեսանք, թե ինչպես կքեցին, չկարողացան ճնշմանը դիմանալ:
-Իսկ որքա՞ն ժամանակ կպահանջվի ձեր ծրագիրն իրականացնելու համար` նկատի ունենալով, որ դուք ռեժիմ ասելով նկատի ունեք Սերժ Սարգսյանի իշխանությունը, իսկ հաջորդ նախագահական ընտրություններին մոտ հինգ տարի կա:
-Կարող ենք ասել` հաստատ ո´չ հինգ տարի: Եթե Րաֆֆի Հովհաննիսյանը մեր ծրագրի նման մի ծրագիր իրականացներ փետրվարի 18-ից հետո, ընդամենը կտևեր մի քանի ամիս: Հիմա` եթե ոչ մի քանի ամիս, ապա… Կոնկրետ ժամանակ չեմ ուզում ասել, բայց հաստատ ոչ հինգ տարի կամ երեք տարի: Ավելի շուտ պիտի լինի:
-Մինչև հիմա մի քանի հանդիպումներ եք ունեցել Երևանում և մարզերում: Ի՞նչ տպավորություններ ունեք, ինչպե՞ս են ընդունում Նախախորհրդարանի գաղափարները:
-Ժամանակի առումով նոր քաղաքական գործընթաց սկսելու համար խիստ անբարենպաստ է, որովհետև ժողովրդի հիասթափությունը իր բարձրակետում է, սակայն գիտակցելով, որ ժամանակ չունենք, հրապարակ դուրս եկանք: Միաժամանակ, համոզված ենք, որ մեզ հաջողվելու է մեր ժողովրդի սիրտը գրավել, ես չեմ կասկածում դրանում: Պայքարում գլխավոր պայմանը անկեղծ խոսքն է, և թե ովքեր են ասողները: Եթե խոսքը խմբի կողմից է հնչում, որում քեզ հաջողվել է հնարավորինս ազնիվ մարդկանց ներգրավել, ժողովուրդը տեսնելու է դա և ոգևորվելու: Մեր հավաքները մինչ այսօր տեղի ունեցած ընդդիմության միտինգների նման չեն, դրանք նպատակ ունեն կազմակերպելու, ու դրանք կարելի է կոչել կազմակերպչական բնույթի հավաքներ: Միտինգից միտինգ տեղի է ունենալու գործերի ստանձնում, դերաբախշում , հետո հաջորդ միտինգին` զեկուցում, նոր գործերի ստանձնում, և այդպես գնալու ենք առաջ: Մենք ստիպված ենք դա անելու, քանի որ եթե մեր երկրում ազատ եթեր լիներ, ամբողջը եթերով կարող էինք անել և ժողովրդին էլ փողոց չէինք հրավիրի: Երեկ, օրինակ, Վանաձորում մամուլի ասուլիս էր հայտարարված, վերջին պահին մամուլի բոլոր ներկայացուցիչներին ճնշել էին, և մի մասը չէր եկել, այդ պատճառով որոշեցինք, որ մայիսի 28-ին Վանաձորում հանրահավաք կանենք:
-Այլ ուժերի հետ համագործակցության պարագայում ի՞նչ սկզբունքներով եք առաջնորդվելու:
-Մի քանի սկզբունքներ կարող եմ հիշատակել, որոնց առկայության պարագայում ազնիվ խմբերի կամ անհատների հետ կարող ենք համագործակցել, սակայն առաջին և գլխավոր նախապայմանը հետևյալն է` այդ ուժերը կամ անհատները պետք է իրենց պայքարը պատկերացնեն համակարգից դուրս: Այս պայքարում մենք կուսակցական համագործակցություն չենք պատկերացնում, բայց կուսակցականներ կարող են լինել: Գոյություն ունի ծրագիր, մարդիկ կարող են ներգրավվել այդ պրոցեսի մեջ: Մենք չենք ասում, թե չպիտի լինի կուսակցական կամ այդ կուսակցականը չի կարող կուսակցական ռեսուրսները օգտագործել: Եթե կարող է, թող օգտագործի հօգուտ այդ ծրագրի, բայց իր ներգրավումը կուսակցական տրամաբանությամբ չպետք է լինի: Կուսակցությունների դաշինք չի ստեղծվում: Եթե այդպես լինի, հատվածապաշտական կռիվ կսկսվի:
-Ասացիք, որ ձեր ծրագիրը առաջարկել եք Րաֆֆի Հովհաննիսյանին, սակայն ընդդիմադիր դաշտում գործող այլ ուժեր ևս կան. ՀԱԿ, ՀՅԴ և Նիկոլ Փաշինյանը, ով հանրությանն էր ներկայացրել իր քաղաքացիական շարժման ծրագիրը: Փորձե՞լ եք ձեր ծրագրի շուրջ բանակցել նշածս ուժերի հետ, հանդիպումներ ունենալ:
-Մեկուկես-երկու տարվա ընթացքում կլոր սեղաններ ենք կազմակերպել, հրավիրել ենք Ձեր թվարկած ուժերին, երբեմն եկել են, երբեմն` ոչ և իրենց ելույթներով պատասխանել են, եթե ոչ` ուղղակի: Ստացվում է, որ իրենք իրենց պայքարի տրամաբանությունը ունեն, մենք` մերը, և այդպես էլ երկուստեք չենք կարողացել լեզու գտնել:
-Կխնդրեի Ձեր կարծիքը վերջին օրերին շատ քննարկվող մի հարցի վերաբերյալ: ԲՀԿ առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանը հայտարեց, թե ԲՀԿ-ն երբեք ընդդիմություն չի լինի, հակառակ ՀԱԿ-ի այն պնդումների, թե ԲՀԿ-ին, այնուամենայնիվ, հնարավոր է ընդիմադիր դաշտ բերել:
-Նախ` նման կուսակցություն չկա, դա մի հոգու օբյեկտ է, և, բնականաբար, այդ օբյեկտից ուրիշ բան չէինք էլ սպասում: Չգիտեմ ով է զարմացել, որ Ծառուկյանն այդպիսի բան է հայտարարել: Բոլորս գիտենք, որ մեր երկրում որևէ օլիգարխ գործող իշխանության խոսքից մի սանտիմետր չի կարող հեռանալ: Տարբեր ժամանակներում փորձել են այս կամ այն օլիգարխին ներքաշել ընդդիմադիր դաշտ, որն անիմաստ աշխատանք է:
-Ինչպե՞ս կբնութագրեք այսօրվա մեր ներքաղաքական իրավիճակը, և այդ դաշտում ձեր հաջողության երաշխիքները որոնք են:
-Ունենք օկուպացված երկիր, նոր գաղութատիրական իրավիճակում ենք գտնվում, և թիրախը պետք չէ տեսնել, որ Բաղրամյան 26-ն է: Այսինքն, Բաղրամյան 26-ը վերցնելով խնդիրը չի լուծվում: Խնդիր ունենք այսօր ևեթ սկսել այլ արժեքների հիման վրա կառավարման մեր պատկերացրած համակարգը ձևավորելու գործընթացը և, միաժամանակ, երբ ասում ենք`Բաղրամյան 26-ը կայսրությունների ձեռքին խաղալիք է դարձել, չի նշանակում, որ մեր հակառակորդը, մեր թշնամին այս դեպքում կայսրություններն են: Ոչ կայսրություններն են, ոչ Բաղրամյան 26-ն է, այլ մեր մեջ է կռիվը: Հայերը խնդիր ունեն իրենց միջից ձևավորելու քաղաքական միտք ունեցող մարդկանց մի խումբ, որոնց մտքում չի գերիշխի ստրկամտությունը: Մեր հաջողության գրավականը այս հանգամանքի մեջ է: Եթե մեզ հաջողվի ձևավորել այս խումբը` համապատասխան մտածելակերպով և նվիրվածությամբ, մնացած բոլոր դժվարությունները հանգիստ կհաղթահարենք:

Զրույցը` Կարինե ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Հե՜յ, հեղափոխություն, ո՞ւր մնացիր
• Հանրահավա՞ք եք ուզում, ինքնե՛րդ էլ արեք
• Եռյակում միմյանց հետ հայտարարություններո՞վ են խոսում
• Գյումրու ռուսական ռազմակայանը նախընտրելի ԶԼՄ-ներ ունի՞
• Սխալ տնտեսական քաղաքականությունը հարվածում է սպառողի գրպանին
• «Ժառանգության» հետ մի բան այն չէ
• Օրենքները լավն են, երբ գործում են
• «Ժառանգությունն» ինքն է իրեն դուրս դրել ընդդիմադիր դաշտից
• Ո՞վ պետք է փոխհատուցի գյուղացու կրած վնասի համար
• Դեղերի գները, այնուամենայնիվ, կբարձրանան
• Լիդինգթոն. «Հայ-թուրքական արձանագրությունները պետք է կատարվեն առանց հետաձգման»
• Ծառուկյանն ավելի քան կոմպրոմիսային է
• ԲՀԿ-ի «վազքը» ավելի կարճ կլինի, քան ենթադրվում էր
• Նոր ընդդիմություն կձևավորվի՝ ընդդեմ իշխանության և ոչիշխանականների
• Իշխանափոխությունից հետո «լավ» ընկերները կմնա՞ն համակարգում
• Հոկտեմբերի 27-ի բեռն ու Հայաստանի ապագան
• Գագիկ Ծառուկյանը ներողություն կխնդրի՞
• Ի՞նչ կա Ծառուկյանի մտքին
• Երբ որդեկորույս մայրերին քաշքում են ինչպես խուլիգանների
• Երբ հասցեատերն ավելի կարևոր է, քան հարցն ինքնին

Մեկնաբանություններ